Po raz pierwszy spotkałeś się z terminem „spółdzielczej umowy o pracę”? Zastanawiasz się jaka jest różnica pomiędzy nią a standardową umową o pracę? Dla jakiej grupy pracowników jest ona przeznaczona? Dzisiaj zajmiemy się tym tematem nieco bardziej, omówimy specyfikę spółdzielczych umów o pracę, ich rodzaje a także korzyści dla potencjalnych pracowników. Dowiesz się także jakie sytuacje mogą przyczynić się do rozwiązania umowy spółdzielczej. Zainteresowany? W takim razie zapraszamy do dalszej części artykułu.
Czym jest spółdzielcza umowa o pracę?
Na wstępie skupimy się na wytłumaczeniu ideologi zawierania umów spółdzielczych, jak zapewne domyślasz się nie są one tak popularne jak standardowe umowy o prace bądź umowy cywilnoprawne (umowa zlecenie czy umowa o dzieło) to istnieją takie rodzaje pracy, które podlegają właśnie pod umowę spółdzielczą. Jest ona regulowana poprzez przepisy zawarte w Kodeksie Pracy, a dokładniej w artykule 77 ale nie tylko, odnosi się do niej również Kodeks Prawa Spółdzielczego.
Ze spółdzielczymi umowami o pracę mają do czynienia osoby zatrudnione w pewnego rodzaju organizacji określanej mianem spółdzielni pracy i to właśnie jej członkowie są posiadaczami tego rodzaju umów o pracę.
Spółdzielcza umowa o pracę zawierana jest w momencie kiedy spółdzielnia podejmie decyzję o zatrudnieniu osoby będącej jej członkiem, która z kolei zobowiązuje się do wykonywania danych obowiązków na rzecz spółdzielni.
Spółdzielcza umowa o pracę a Kodeks Prawa Spółdzielczego
16 września 1982 roku w życie weszła nowa ustawa, która odnosiła się właśnie do prawa spółdzielczego. W swojej treści zawiera ona szereg przepisów oraz norm regulujących prawo oraz obowiązki wynikające z zawarcia spółdzielczej umowy o pracę.
Zgodnie z zasadami prawa spółdzielczego, umowa spółdzielcza o pracę może zostać podpisana tylko i wyłącznie z jej członkami, którzy stali się nimi poprzez uprzednie zapisanie się do spółdzielni i uzyskali odpowiednią zgodę od pozostałych członków spółdzielni.
Spółdzielcza umowa o pracę a Kodeks Pracy
Nie tylko prawo spółdzielcze odnosi się do spółdzielczych umów o pracę. Jeżeli nie posiadają one oddzielnych regulacji wtedy należy zastosować prawa oraz przepisy zawarte w Kodeksie Pracy. W większości przypadków jednak umowy spółdzielcze pospisywane pomiędzy spółdzielnią a jej członkami są wynikiem przystosowania się do artykułu 182 prawa spółdzielczego. Z jego treści jasno wynika, że członkowie mają obowiązek pracowania na rzecz spółdzielni, ta z kolei działa tylko ze względu na obecność członków – więc jak można wywnioskować, korzyści z zawarcia spółdzielczej umowy o pracę czerpią obie strony.
Cel spółdzielczej umowy o pracę
Tak jak wspominaliśmy wyżej, głównym celem zawarcia spółdzielczej umowy o pracę jest pewnego rodzaju zobowiązanie się członków spółdzielni do wykonywania określonych czynności oraz działań na rzecz spółdzielni.
Spółdzielnia pracy to swoista organizacja, która pełni funkcję biznesową tylko dlatego, że jej członkowie pełnią wyznaczone obowiązki zawodowe. Dla przykładu weźmiemy kobiety zajmujące się krawiectwem, które postanowiły współpracować razem więc założyły spółdzielnię, jako jej członkinie wykonują dane czynności np. zajmują się poprawkami krawieckimi oraz szyciem ubrań na miarę, tak by spółdzielnia mogła funkcjonować i przynosić należyte zyski.
Obowiązkiem spółdzielni jest natomiast zatrudnienie na umowę spółdzielczą jej członków a następnie wypłata im regularnych kwot wynagrodzenia a także odpowiedniej części nadwyżki bilansowej. Zastanawiasz się o co chodzi? Każdy z członków spółdzielni jest w pewnym stopniu jej właścicielem, dlatego też ma prawo do czerpania zysków z uzyskanych przychodów.
Jak wiesz przed podpisaniem standardowej umowy o pracę, kandydaci na dane stanowisko bardzo często zawierają umowy o prace na okres próbny, w sytuacji kiedy do czynienia mamy ze spółdzielnią umowa taka nazywana będzie umową kandydacką, po jej odbyciu oraz uzyskaniu członkostwa, osoba fizyczna starająca się o zatrudnienie w takim miejscu otrzyma propozycję podpisania właściwej umowy jaką jest spółdzielcza umowa o pracę.
Umowa przestaje być ważna w sytuacji kiedy członek rezygnuje z dalszego członkostwa i wypisuje się ze spółdzielni.
Rozwiązanie spółdzielczej umowy o pracę
Ten rodzaj umowy może zostać rozwiązany tylko i wyłącznie poprzez warunki wynikające z aktualnie obowiązującego prawa spółdzielczego, będą to sytuacje kiedy:
– strony dojdą do wzajemnego porozumienia, przy czym członek spółdzielni musi dobrowolnie zrezygnować z dalszego udziału w jej członkostwie;
– przychody spółdzielni nie pozwalają na jednoczesne zatrudnienie zbyt dużej ilości członków;
– członek spółdzielni uzyskał prawo do otrzymywania świadczeń emerytalnych;
– spółdzielnia zaproponowała członkowi nową umowę, z która wiązała się zmiana stawki wynagrodzenia lub wymiaru czasu pracy a ten nie przystał na nowe warunki pracy;
– spółdzielnia wypowiedziała umowę członkowi, co z kolei usprawiedliwione zostało jego winą oraz niekorzystnym działaniem na rzecz całej spółdzielni.
